مفهوم کلاک در CPU فرکانس CPUچیست؟
مفهوم کلاک در CPU این فرکانس دقیقا همان آیتمی است که مشخص کننده سرعت عملکرد CPU می باشد. هرچقدر این فرکانس بالاتر باشد کامپیوتر میتواند کارهای سنگین تری انجام دهد و همینطور تعداد بیشتری پردازش در مدت کوتاهتری انجام دهد. واحد شمارنده فرکانس GHz یا همان گیگاهرتز است. رقابت شرکت های سازنده CPU برای ارتقای مفهوم کلاک در CPU هم دقیقا بر سر افزایش سرعت فرکانس آنهاست چون این کار آسانی نیست. به میزان بالاتر بودن سرعت فرکانس پردازنده مدت زمانی که انجام پردازش ها طول می کشه کوتاهتر میشه که باعث احساس بهتر کاربر در کار کردن با سیستم میشود. بطور خلاصه تعریف فرکانس پردازنده مقدار سرعتی است که دستورها توسط سی پی یو دریافت و انجام می شوند.
سرعت کلاک چیست؟
مفهوم کلاک در CPU سرعت کلاک به معنای تعداد ضربه‌های یک ساعت کوارتزی در یک دوره زمانی معین است. این مفهوم عمدتاً در زمینه‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد، از جمله در محاسبات رایانه‌ای و الکترونیک.
در محاسبات رایانه‌ای، سرعت کلاک به تعداد دورهای مرجع کلاک در هر ثانیه اشاره دارد. معمولاً در پردازنده‌ها، میکروکنترلرها و سایر دستگاه‌های الکترونیکی، سرعت کلاک به صورت هرتز (Hz) تعبیه میشود. به عبارت دیگر، این مقدار نشان‌دهنده تعداد ضربه‌های کلاک در هر ثانیه است. به عنوان مثال، اگر یک پردازنده سرعت کلاک 2 گیگاهرتز (2 گیگاهرتز = 2,000,000,000 هرتز) داشته باشد، این بدان معناست که آن پردازنده در هر ثانیه 2 میلیارد ضربه کلاک تولید می‌کند.
مفهوم کلاک در CPU سرعت کلاک مهمترین عامل در عملکرد و سرعت یک پردازنده یا دستگاه الکترونیکی است. افزایش سرعت کلاک معمولاً به افزایش عملکرد دستگاه منجر میشود، اما همچنین به مصرف بیشتر انرژی و تولید گرما نیز منجر میشود.
مفهوم کلاک در CPU ضریب CPU
مفهوم کلاک در CPU چند برابر کننده یا ضریب CPU یک عدد است که تعداد چرخه های CPU را بر اساس هر یک از چرخه های کلاک مرجع تعیین می کند. بنابراین، اگر این ضریب 50 فرض شود، پردازنده 50 سیکل برای هر چرخه ی خارجی اجرا خواهد کرد. و اگر BCLK روی 100 مگاهرتز تنظیم شود، فرکانس کل CPU پنج گیگاهرتز خواهد بود.
سطوح کنترل دقیق تر می توانند با تغییر دستی برخی از پارامترهای اضافی مانند: نسبت حافظه، نسبت گرافیک داخلی و کنترل ولتاژ، بدست آیند. همانند چند برابر کننده ی CPU، نسبت حافظه رابطه ی بین RAM و BCLK را تعیین می کند. به عنوان مثال میتوان به این مورد اشاره کرد : یک مقدار1:4 که با رم 200 مگاهرتز BCLK و 800 مگاهرتز DDR3 همخوانی داشته باشد. (توجه داشته باشید که رم DDR3 یک نرخ دوبل شده است مثلاً 800 مگاهرتز DDR3 DDR3-1600 نامیده می شود.)
اورکلاک پردازنده چیست؟
مفهوم کلاک در CPU اورکلاک پردازنده: به مرور زمان با پیشرفت تکنولوژی و بیشتر شدن سرعت کلاک پردازنده‌ها، مشکلاتی بوجود آمد. مادربورد دیگر قادر نبود با سرعت کلاک پردازنده اطلاعات را منتقل کند. به طوریکه با زیاد شدن سرعت کلاک، اتصال برقرار نمی‌شد. برای حل این مشکل سازندگان پردازنده فناوری جدیدی را طراحی کردند.
با استفاده از این فناوری پردازنده یک کلاک خارجی (External Clock) دارد که به آن FSB/BCLK یا فرکانس پایه (سرعت کلاک پایه) می‌گویند. پردازنده با استفاده از این کلاک اطلاعات را به رم منتقل می‌کند. همچنین برای کلاک داخلی پردازنده، ضریب مشخص نمودند که از حاصلضرب این ضریب و کلاک خارجی، حداکثر سرعت پردازنده (کلاک داخلی) بدست می‌آید.
مفهوم کلاک در CPU اورکلاک کردن، عملی است برای افزایش نرخ کلاک کامپیوتر به بیش از میزان تایید شده توسط سازنده. معمولاً ولتاژ عملیاتی نیز برای حفظ پایداری عملیاتی یک قطعه در سرعت‌های شتاب‌دار افزایش می‌یابد. هدف از اورکلاک پردازنده افزایش سرعت عملکرد یک قطعه معین است. سایر سخت افزارها مانند پردازنده (CPU)، کارت گرافیک (GPU) و رم (RAM) را میتوان اورکلاک کرد، که هریک از آنها فرکانس مشخصی دارند.
نکات مهم قبل از اورکلاک CPU
مفهوم کلاک در CPU نکات مهمی وجود دارد که در همین ابتدای کار لازم است مدنظر قرار دهید. همه‌ی پردازنده‌ها به‌راحتی اوورکلاک نمی‌شوند. اگر از پردازنده‌های AMD استفاده می‌کنید، کار راحت‌تر است؛ اما مثلاٌ اینتل جزو شرکت‌هایی است که به‌ندرت اجازه‌ی اوورکلاک را به کاربران می‌دهد. با‌این‌حال، پردازنده‌هایی از این شرکت که پسوند X یا K دارند مانند Intel Core i5-7600K قابلیت اورکلاک‌شدن را دارند.
پردازنده‌ها رفتار متفاوتی در‌قبال اورکلاک نشان می‌دهند
نکته‌ی دیگر اینکه سی‌پی‌یوها قطعاتی الکترونیکی از جنس سیلیکون هستند. توان پردازنده‌ها در تحمل سرعت‌های بیشتر، با‌هم متفاوت است؛ حتی پردازنده‌هایی با مدل و مشخصات یکسان می‌توانند تحمل متفاوتی نشان دهند. دلیل مشخصی برای این موضوع وجود ندارد؛ به‌همین‌دلیل، کاربران از آن با عنوان «شانس سیلیکونی» یاد می‌کنند.
مفهوم کلاک در CPU اورکلاک پایدار اورکلاکی است که بین سرعت و گرما تعادل برقرار کند. هرچه پردازنده‌ی خود را به اجرای سریع‌تر وادار کنید، داغ‌تر میشود. اگر سیستم شما بیش‌از‌حد داغ شود، قبل از اینکه آسیبی ببیند، به‌صورت خودکار خاموش خواهد شد. برای اینکه سیستم بعد از اورکلاک عملکرد پایداری داشته باشد، باید آن را خنک نگه دارید.
خنک‌کننده‌های ارزان‌قیمتی که همراه اکثر سی‌پی‌یوها عرضه می‌شوند، شاید به کار شما نیایند. سعی کنید فن قوی‌تری مانند Nocuta تهیه یا از خنک‌کننده‌های مایع استفاده کنید که عملکردی مانند رادیاتور ماشین دارند.
در این آموزش مفهوم کلاک در CPU ، از نرم‌افزار بایوس UEFI استفاده میشود که امکان اعمال تنظیمات سخت‌افزاری را فراهم می‌کند؛ اما برخی تولیدکنندگان مادربورد برنامه‌های کارآمدی را برای اوورکلاک ایمن پردازنده به کاربران ارائه می‌کنند.
در‌صورتی‌که فکر می‌کنید کار با این نرم‌افزارها سخت است، می‌توانید از برنامه‌هایی نظیر Dual Intelligent processors 5 شرکت نکسوس یا برنامه‌ی EasyTune شرکت گیگابایت یا Extreme Tuning شرکت اینتل استفاده کنید. مادربوردها‌ی MSI حتی یک دکمه‌ی فیزیکی مجزا به نام OC Genie دارند که با فشار آن می‌توانید سرعت عملکرد کامپیوتر را افزایش دهید.
سرعت کلاک پردازنده و تعداد هسته‌ها
مفهوم کلاک در CPU همچنین، نکته‌ای که به طور دقیق مطرح کردید در مورد تعداد هسته‌های پردازنده نیز درست است. پردازنده‌های با تعداد هسته‌های بیشتر می‌توانند وظایف را به صورت موازی انجام دهند و در نتیجه کارایی کامپیوتر را بهبود بخشند. این نکته به ویژه در برنامه‌هایی که می‌توانند بهره‌مند از موازی‌سازی باشند، مثل برنامه‌های گرافیکی و برنامه‌های علمی محاسباتی، اهمیت دارد.
بنابراین، سرعت کلاک پردازنده و تعداد هسته‌ها همزمان به عملکرد کلی سیستم کامپیوتری تأثیر می‌گذارند و ترکیب مناسب از این دو عامل میتواند به بهبود عملکرد کامپیوتر کمک کند.
پیدا کردن سرعت و نوع CPU در ویندوز
مفهوم کلاک در CPU باید بگوییم سرعت پردازنده نشان دهنده ی این است که فعالیت های سیستم با چه سرعتی در حال انجام هستند، برای فهمیدن سرعت و نوع پردازنده سیستم کافی است به طریق ذیل عمل کنید:
در صورتی که از نسخه ی ویندوز 7، 8 و 10 استفاده می کنید می توانید با فشردن همزمان کلیدهای Pause و Windows یا با کلیک بر روی my computer و انتخاب گزینه ی Properties در پنجره ای با عنوان صفحه ی مشخصات سیستم (System Properties) اطلاعاتی نظیر شرکت سازنده، مدل و سرعت پردازنده ی سیستم خود یا همان clock speed را مشاهده کنید.
Turbo Boost چیست؟
مفهوم کلاک در CPU همان طور که اشاره شد افزایش تعداد هسته ها به منزله ی قوی تری شدن پردازنده ها با افزایش تعداد سیکل ها و در نتیجه افزایش دما و حرارت همراه بود به همین جهت منطقی ترین راه استفاده از تمام ظرفیت پردازنده در هنگام پردازش و انجام فعالیت های سنگین می باشد به عنوان مثال در زمانی که قصد کار با برنامه های سنگین و نرم افزارهای گرافیکی می باشد به دلیل نیاز به پردازش های قوی تر سی پی یو از تمام سرعتش بهره ببرد و در هنگام انجام کارهای سبک همانند گوش دادن به موزیک یا گشت و گذار در اینترنت تمام سرعتش به کار گرفته نشود و پردازنده با ظرفیت معمولی خود برای انجام این کارها فعالیت کند فناوری که این ایده را عملی کرد با نام Turbo Boost شناخته می شود.
تشخیص مقدار Base Clock و Boost Clock در پردازنده ها از طریق ویندوز
یکی از ساده ترین روش ها برای تشخیص مقدار سرعت اولیه (base clock) و سرعت حداکثری (Boost clock) در پردازنده از طریق ویندوز صورت می گیرد برای این امر کافی است مراحل ذیل را انجام دهید:
1️⃣ از طریق منوی استارت Run را باز کنید.(این کار را می توانید با فشردن همزمان کلیدهای windows و R انجام دهید).
2️⃣ در کادر باز شده عبارت msinfo32 را تایپ کرده و بر روی گزینه ی OK کلیک کنید.
3️⃣ در پنجره ی باز شده با نام System Information پردازنده را پیدا کرده و با جست وجوی مدل آن در مرورگر به سایت شرکت سازنده وارد شوید.
4️⃣ بعد از ورود به سایت با پیدا کردن (Base Frequency) سرعت اولیه و (Frequency Boost) سرعت حداکثری می توانید از سرعت های مختلف پردازنده ی سیستم خود مطلع شوید.
البته نکته ی مهمی که در این بخش وجود دارد این است که در صورت پشتیبانی نکردن پردازنده از فناوری Turbo Boost شما تنها یک سرعت را خواهید دید و این بدین معناست که پردازنده ی شما سرعت ثابتی دارد.